Χάρτης - Νομός Χανίων (Nomós Chaniás)

Η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων σήμερα. Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης: Διοικητική διαίρεση νομού Χανίων.

Ο Νομός Χανίων, μεταξύ του Νομού Ρεθύμνου προς τα ανατολικά, του Κρητικού πελάγους προς τα δυτικά και βόρεια και του Λιβυκού πελάγους (Νότιο Κρητικό Πέλαγος) προς τα νότια, αποτελεί, μετά την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης», μία από τις τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας Κρήτης και περιλαμβάνει τους δήμους Αποκορώνου, Γαύδου, Καντάνου-Σελίνου, Κισσάμου, Πλατανιά, Σφακίων και Χανίων. Εκτός από τα νησιά Γαύδο και Γαυδοπούλα, στο νομό ανήκουν και αρκετές νησίδες (Ελαφονήσι, Σούδα, Πρασονήσι κ.α.) και βραχονησίδες κοντά στις ακτές του.

Πρωτεύουσα του νομού είναι τα Χανιά και δεύτερη μεγαλύτερη πόλη η Σούδα. Ο πληθυσμός του ανέρχεται σε 156.585 κατοίκους (Απογραφή 2011), ενώ η έκτασή του είναι 2.376 τ.χλμ. Το έδαφος του είναι κατά το 1/5 σχεδόν πεδινό (πεδιάδες Χανίων, Κισσάμου, Αποκορώνου), κατά το 1/5 σχεδόν ημιορεινό και κατά τα 3/5 σχεδόν ορεινό. Μεγάλα υδάτινα ρεύματα δεν υπάρχουν στο νομό. Υπάρχουν όμως πολλές πηγές, συνδεδεμένες με την τεράστια λεκάνη απορροής των Λευκών Ορέων (800 τ.χλμ.), ενώ η λίμνη Κουρνά, στο βορειοδυτικό άκρο του νομού, αποτελεί εμφάνιση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα.

Στο ανάγλυφό του δεσπόζουν τα Λευκά Όρη (ή και Μαδάρες), με ψηλότερη κορυφή τις Πάχνες (2.454 μ.). Στα Λευκά Όρη βρίσκεται και το φαράγγι της Σαμαριάς, που εκτείνεται από τα βόρεια προς τα νότια, ανατολικά του Βολακιά, και καταλήγει στο χωριό Αγία Ρουμέλη. Δυτικότερα σχηματίζεται το δεύτερο μεγάλο φαράγγι της Κρήτης, του Νίμπρου ή Ίμπρου. Στα ημιορεινά υπάρχουν μικρά οροπέδια και κοιλάδες, όπως το οροπέδιο του Ομαλού (1.100 μ.), βορειοδυτικά των Λευκών Ορέων, το οροπέδιο του Ασκύφου στα ανατολικά, η κοιλάδα της Καντάνου και το παράκτιο υψίπεδο της Χώρας Σφακίων. Στις βόρειες ακτές του νομού υπάρχουν δύο κόλποι (Κισσάμου και Χανίων), καθώς και ο βαθύς όρμος της Σούδας.

Τα Λευκά Όρη χωρίζουν το νομό σε δύο εντελώς διαφορετικές περιοχές. Το τμήμα της παραλιακής ζώνης, με 415 χλμ. ακτών, είναι πεδινό ή σχεδόν πεδινό, πλουσιότερο και πιο πυκνοκατοικημένο, ενώ η αραιοκατοικημένη κατά κανόνα ορεινή ενδοχώρα αποτελεί μία από τις πιο αυθεντικές περιοχές της Κρήτης. Οι περισσότερες παραλίες, τόσο κοντά στην πόλη των Χανίων όσο και στα υπόλοιπα παράλια, είναι εξαιρετικές με πεντακάθαρα νερά (πολλές έχουν βραβευτεί με γαλάζιες σημαίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης), ενώ οι περισσότερες είναι οργανωμένες και συνδυάζονται με τις ξενοδοχειακές μονάδες που υπάρχουν στην περιοχή. Οι παραλίες της Νέας Χώρας, της Χρυσής Ακτής, των Αγίων Αποστόλων, της Αγίας Μαρίνας, του Πλατανιά, του Γερανίου, της Κισσάμου, του Μπάλου, των Φαλασάρνων, της Ελαφονήσου, της Παλαιόχωρας, της Σούγιας, του Λουτρού, του Φραγκοκάστελλου, των Σφακίων, του Μαραθίου, των Καλυβών, της Γεωργιούπολης, του Καβρού, της Αλμυρίδας είναι λίγες μόνο από τις πολλές παραλίες του νομού.

Το κλίμα του νομού Χανίων είναι εύκρατο μεσογειακό, με σχετικά ήπιους χειμώνες και ζεστά και ξηρά καλοκαίρια. Το φθινόπωρο και το χειμώνα επικρατούν βόρειοι και βορειοδυτικοί άνεμοι, ενώ το καλοκαίρι οι ασθενείς άνεμοι προσφέρουν σχετική δροσιά. Οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας είναι μεγαλύτερες στην περιοχή των Λευκών Ορέων, ενώ στα μεγαλύτερα υψόμετρα δεν λείπουν τα χιόνια (Νοέμβριος-Μάιος). Οι βροχοπτώσεις είναι περισσότερες από την υπόλοιπη Κρήτη, λόγω των Λευκών Ορέων που αιχμαλωτίζουν τα υγρά ρεύματα από το Ιόνιο Πέλαγος, αλλά και λόγω της ασβεστολιθικής σύστασης του εδάφους. Σε αυτήν τη σύσταση του εδάφους οφείλονται, εξάλλου, οι πολλές πηγές του νομού. Από τον Απρίλιο έως και τον Σεπτέμβριο οι βροχοπτώσεις είναι ελάχιστες, ενώ ηλιοφάνεια υπάρχει στο 70% των ημερών του έτους, οπότε από τον Μάρτιο έως τα τέλη Οκτωβρίου ο νομός προσφέρεται για διακοπές.

Η οικονομία του νομού Χανίων στηρίζεται κυρίως στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία) αλλά και στον τριτογενή (τουρισμός, εμπόριο, υπηρεσίες). Όσον αφορά τη γεωργία καλλιεργούνται κυρίως ελαιόδεντρα, αμπέλια, οπωροφόρα δέντρα, κηπευτικά, σιτηρά και κτηνοτροφικά φυτά. Όσον αφορά την κτηνοτροφία, εκτρέφονται κυρίως μικρά ζώα (κατσίκες, πρόβατα, χοίροι, πουλερικά και κουνέλια). Ο τουρισμός στην περιοχή παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη και συνεισφέρει τα μέγιστα στην τοπική οικονομία.